D

enizlerde yaşayan bazı canlıların dış iskeletinin sertleşerek oluşturduğu yapıya deniz kabuğu adı veriliyor. Deniz kabuklarının pek çok türü var ve her biri, farklı bir canlı türü tarafından üretiliyor. Deniz kabuklarının boyut, şekil, renk ve desenleri de farklılık gösterebiliyor. Bazıları çok küçük ve yuvarlakken, bazıları çok büyük ve incecik; bazıları pürüzlü ve sertken, bazıları parlak ve yumuşak; bazıları birkaç parçayken, bazıları tek parça olabiliyor. Ancak aslında hepsinin aynı temel modelin, yani spiral formun versiyonları olduğunu söyleyebiliriz.

Aslında deniz kabukları kumdan kaleleri süslediğimiz, sahilde keyifli bir yürüyüş esnasında gözümüze çarpan, yere eğilip aldığımız ve yolculuğu evimizdeki bir rafta son bulan bir malzemeden çok daha fazlası. Bir de deniz ürünleri restoranlarında tabaklarda kalan kabuklar var ki atık olarak sayıları azımsanmayacak kadar fazla. Küresel gıda endüstrisinin her yıl sekiz milyon tona yakın atık deniz ürünü kabuğu ürettiği biliniyor. Bu kabuklar sıklıkla denize ya da çöp sahalarına atılıyor; bu da toprak, su ve deniz ekosistemlerinde değişimlere neden oluyor. İyi haber şu ki, artık dünyanın dört bir yanındaki tasarımcılar, özellikle tabakta kalan deniz ürünü kabuklarını diğer malzemelerle birleştirerek yenilikçi ve sürdürülebilir ürünler tasarlıyorlar. İşte en sevdiklerimiz...

Shellware - Natural Material Studio
Danimarka’nın Michelin yıldızlı restoranı Noma’dan artakalan deniz ürünü kabukları, Natural Material Studio ve seramik sanatçısı Esben Kaldahl’ın elinde şık tabak ve kâselere dönüşüyor. Shellware adını taşıyan proje, farklı kabuk kalıntılarının özelliklerini keşfetmeye yönelik uzun bir deneysel sürecin ürünü. Natural Material Studio’nun sahibi Bonnie Hvillum’un, bazı kabuk türlerinin ana parçası olan kalsiyum karbonatın, kemik külüne eşdeğer olan kalsiyum okside dönüştürülebileceğini keşfetmesi sürecin ilk adımı olmuş. Sonrasında seramik sanatçısı Esben Kaldahl devreye girmiş ve ortaya çok şık ve sürdürülebilir ürünler çıkmış!

Shellmet - TBWA\Hakuhodo & Koushi Chemical Industry Co.
Shellmet, reklam ajansı TBWA\Hakuhodo ve plastik üreticisi Koushi Chemical Industry Co.’nun atık deniz tarağı kabukları ve geri dönüştürülmüş plastik kullanarak oluşturduğu, koruyucu başlık olarak tasarlanmış bir baret! Deniz kabuklarının nervürlü yüzeyinden ilham alan çıkıntılı bir tasarıma sahip olan ürün, Japonya’nın Sarufutsu köyünde çöp sahasında biriken çok sayıdaki deniz tarağı kabuğunun değerlendirilmesini amaçlıyor.

Biyo-beton karolar - Brigitte Kock & Irene Roca Moracia
Brigitte Kock ve Irene Roca Moracia isimli tasarımcılar Japon budak otu ve Amerikan kerevit kabuklarından biyo-beton olarak adlandırdıkları bir malzeme yaratmışlar. Kock ve Moracia, istilacı türler olarak neden oldukları ekolojik ve ekonomik zarar nedeniyle bu biyomalzemeleri seçmişler ve bu türleri birleştirerek ortaya biyo-beton karolar çıkarmışlar. Tasarımcıların imza attığı bu ürün “İstilacı türler, yerel biyoçeşitliliği geliştirirken lüks malzemeler oluşturmak için nasıl kullanılabilir?” sorusunun şahane bir cevabı niteliğinde.

Vrå restoran mobilyaları / Carolina Härdh
Yerel tasarımcı Carolina Härdh, İsveç’in Göteborg kentindeki bir Japon restoranının mutfağından çıkan istiridye kabukları, pirinç nişastası ve balık kemiklerinden bir tabure tasarlamış. Kaynayan kemiklerin oluşturduğu doğal balık tutkalının bir arada tuttuğu tabure gri tonlu, mozaik benzeri bir yüzeyle karakterize edilmiş. Tasarımcı üretim sürecinde daha fazla atık oluşmasını önlemek içinse yine yaratıcı bir yol bulmuş ve tabure tasarımından kalan artık malzemelerle hashioki olarak bilinen çakıl benzeri chopstick destekleri hazırlamış.

TômTex / Uyen Tran
Favorimizi sona sakladık. İşte karşınızda Vietnamlı tasarımcı Uyen Tran’ın deniz kabuğu atıklarından ürettiği deri alternatifi TômTex! Yengeçler de dahil olmak üzere atılan deniz ürünleri kabukları, TômTex’i oluşturmak için atık kahve telvesi ile karıştırılmış. Tran, malzemeyi geleneksel, yoğun karbonlu deriden uzaklaşmak amacıyla yapmış. Ürünün güzel özelliği şu ki, yılan gibi hayvan derilerini taklit etmek için çeşitli desenlerle kabartılabiliyor. Yani herhangi bir dokusal yüzeyi kopyalayabildiği için desen tasarımında sonsuz olasılık yaratabiliyor. Bu arada Tôm, Vietnamca karides anlamına geliyor