TESLA’NIN OTONOM YAZILIM ÇIKMAZI: FSD YASAL OLMALI MI?

O

tomotiv dünyasının en iddialı vaatlerinden biri, direksiyonu tamamen yapay zekâya bırakabilmek. Tesla’nın “Full SelfDriving” (FSD) yazılımı bu vaadi temsil edenlerin başında geliyor. Elon Musk’ın şirketini robotaksi piyasasının lideri yapmak istemesi malum; öyle ki kendi maaş paketini bile bu hedefe bağlamış durumda. Plan; önümüzdeki on yıl içinde 10 milyon aktif FSD kullanıcısı ve bir milyon Tesla robotaksisi.
Ancak sahadaki tablo hâlâ sorunlu. Forbes’un Los Angeles’ta yaptığı 90 dakikalık test sürüşünde Tesla, Model Y yazılımın son versiyonuyla bazı temel kuralları göz ardı etti: Hız sınırlarına uymadı, yaya geçidinde yavaşlamadı, kırmızı ışığa yaklaşırken aniden hızlandı. En çarpıcı hata ise okul servisi dururken açılan “dur” işaretini görmezden gelip çocuk maketini ezmesiydi.
Eleştiriler yeni değil. İki yıl önce Dawn Project adlı bağımsız bir girişim aynı testi yapmış, sonuç yine aynı çıkmıştı. Bu kez de Tesla’nın yazılımı uyarı levhasına tepki vermemişti. Dawn Project’in kurucusu Dan O’Dowd’a göre “bu ürün aslında bir prototip, ticari bir ürün değil.” Waymo’nun robotaksileri aynı testte dururken, Tesla’nın devam etmesi tartışmayı daha da büyütmüş durumda.

Peki tüm bunlara rağmen sistem nasıl satışta? Cevap, regülasyon eksikliğinde. ABD’de sürücü destek sistemleri hâlâ “düzenlenmemiş teknoloji” kategorisinde. Yani otomobil üreticileri kendi ürünlerini güvenlik standartlarına uygun ilan ederek piyasaya sürebiliyor. Ulusal Otoyol Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA), ciddi bir tehlike tespit ederse devreye giriyor; fakat bugüne kadar yalnızca sürücü dikkatiyle ilgili bazı müdahaleler yaptı. Buna karşın yargı sistemi harekete geçmiş durumda. Tesla, otonom sürüşle ilgili kazalar yüzünden açılan davalarla karşı karşıya. Florida’da bir jürinin verdiği 243 milyon dolarlık tazminat kararı hâlâ gündemde. California’da şirketin Autopilot ve FSD adlandırmalarıyla ilgili davalar sürüyor.
Tüm bu tablo, Tesla’nın vizyonuyla gerçekler arasındaki mesafeyi net biçimde ortaya koyuyor. Musk, FSD’yi “hayat kalitesini ve güvenliği devrimsel biçimde artıracak” şeklinde tanıtıyor. Fakat sistem hâlâ sürücünün tetikte olmasını gerektiriyor ve bağımsız testlerde güven vermiyor.
Uzmanların çağrısı açık: yeni düzenlemeler ve bağımsız doğrulama mekanizmaları olmadan bu teknolojinin “tam otonom” sayılması mümkün değil. Bir başka deyişle, Tesla’nın “sürücüsüz gelecek” hayali şimdilik direksiyonun arkasındaki insanın dikkatine emanet.