BEYNİ GENÇ TUTMANIN SIRLARI NELERDİR?

B

eynimiz yaş aldıkça değişir, ancak bu değişimin hızı ve yönü büyük ölçüde yaşam tarzımıza bağlı. Uyku düzeninden beslenme alışkanlıklarına, zihinsel aktivitelerden sosyal ilişkilere kadar pek çok unsur, beynimizin biyolojik saatini etkiliyor. The Guardian’da yer alan güncel bir makaleye göre, bazı alışkanlıklarımızı değiştirerek zihinsel sağlığımızı uzun yıllar korumak mümkün.
Zihinsel yaşlanmayı geciktirmenin ilk yolu, genel sağlığa dikkat etmekten geçiyor. Uzmanlar, vücut sağlığına iyi gelen her şeyin beyin sağlığı için de faydalı olduğuna dikkat çekiyor.
The Guardian’ın görüştüğü nörobilimcilere göre dengeli beslenme, düzenli egzersiz yapma ve kaliteli uyku gibi alışkanlıklar hem bedensel hem de zihinsel hastalıkların etkilerini hafifletmede önemli rol oynuyor.

Fiziksel aktivite beyin sağlığının temel taşlarından biri. Haftada birkaç gün, en az 20–30 dakikalık tempolu yürüyüş, yüzme ya da bisiklet gibi kardiyo egzersizleri stres seviyesini azaltıp beyne giden kan akışını düzenleyerek bilişsel işlevleri destekliyor. The Guardian’ın haberine göre, düzenli egzersizler “beyin kaynaklı nörotrofik faktör” adı verilen bir kimyasalın salgılanmasını artırarak sinir hücrelerinin gelişimini teşvik ediyor. Ayrıca, tek ayak üzerinde denge egzersizleri yapmak da ilerleyen yaşlarda hareket kabiliyetini ve bilişsel çevikliği korumaya yardımcı oluyor.
Beslenme alışkanlıkları da beyin sağlığını etkileyen önemli bir diğer unsur. Bilimsel araştırmalar zeytinyağı, sebze, meyve, balık ve tam tahılların bolca yer aldığı Akdeniz diyetinin, zihinsel yaşlanmayı yavaşlattığının altını çiziyor. Özellikle doymamış yağlar ve antioksidan içeriği yüksek besinler beyin hücrelerini korurken, tereyağı gibi doymuş yağlar yerine zeytinyağı tercih edilmesi beynin iltihaplanmasını önleyici etkiler yaratabiliyor.

Uykunun kalitesi, beyin sağlığını doğrudan etkileyen faktörler arasında. Geceleri kaliteli uyuyabilmek için sabahları aynı saatte uyanmak, gün boyunca doğal ışığa maruz kalmak ve akşamları aşırı ekran kullanımından kaçınmak önemli. Uyku, beynin toksinlerden arındığı ve gün içinde biriken “atık proteinleri” temizlediği bir süreç. The Guardian’a konuşan uzmanlar kronik uyku sorunlarının yalnızca yorgunluk değil, aynı zamanda nörodejeneratif hastalıklar için de risk oluşturduğuna dikkat çekiyor. Stres, zihinsel sağlığı olumsuz etkileyen en yaygın faktörlerden biri olarak kabul ediliyor. Uzun süreli stres, beynin bazı bölgelerinde hacim kaybına neden olabiliyor. Bu nedenle, hayatın her döneminde stresi yönetmeyi öğrenmek, zihinsel esnekliği artırmak açısından önem taşıyor. Ancak kusursuz bir yaşam tarzına ulaşma hedefiyle hareket ederken, bu hedefe ulaşamadığında kişinin kendini sürekli suçlaması da zihinsel sağlık açısından zararlı olabiliyor. Kusursuzluk arayışının yarattığı baskının strese olan katkısı da konuşulan önemli etkenler arasında.

Teknoloji ile ilişkimiz de beyin sağlığını etkiliyor. Akıllı telefonların aşırı ve düzensiz kullanımı, dikkat dağınıklığının sebepleri arasında yer alıyor. Diğer taraftan sosyal medya platformları, doğru kullanıldığında sosyal bağlantıları güçlendirme ve yalnızlık hissini azaltma özelliğine sahip. Makalede özellikle yaşlı bireyler için teknolojinin sosyal izolasyonla başa çıkmak adına önemli bir araç olabileceğinin altı çiziliyor. Buradaki kilit nokta, teknolojiyi bilinçli bir şekilde kullanmak.
Zihinsel aktiviteleri sürdürmek, beyin sağlığının korunmasında oldukça etkili. Yeni bir müzik aleti çalmayı öğrenmek, yeni bir dil çalışmak ya da kitap okumak gibi faaliyetler, beynin farklı bölgelerini aktive ederek zihinsel kapasiteyi korumaya yardımcı oluyor. Ayrıca bulmaca çözmek, kelime oyunları oynamak ve yeni kavramlar öğrenmek de beyin egzersizi yerine geçiyor. Uzmanlar, zihinsel aktivitelerin çeşitlendirilmesi gerektiğini de vurguluyor; sadece tek bir alanda uzmanlaşmak değil, farklı zihinsel becerileri geliştiren aktivitelerle uğraşmak daha etkili bir yöntem. Son olarak, unutkanlık her zaman ciddi bir sorun anlamına gelmiyor. Yaşla birlikte belli oranda unutkanlık normal kabul edilebiliyor. Önemli olan bu değişimin günlük hayatı etkileyip etkilemediğini takip etmek.

Kaynak: The Guardian