KATALONYA, 2025 DÜNYA GASTRONOMİ BÖLGESİ SEÇİLDİ

B

ir mutfağın hafızası olur mu? Katalonya’da bu sorunun cevabı, sofrada tattığınız ilk lokmada gelir. Sahil kasabalarında tazelik, dağ köylerinde kök, şehir restoranlarında deney… Her biri bölgenin kendine has anlatısına katkı sunar. Geleneksel reçetelerle yenilikçi sunumların bir araya geldiği bu coğrafya, yıllardır dünya mutfağının dikkatini üzerinde toplamıştı. 2025 itibarıyla bu dikkat, artık resmî bir unvanla da tescillendi: Katalonya, IGCAT tarafından Dünya Gastronomi Bölgesi ilan edildi.

Bu unvan yalnızca bir ödül değil, aynı zamanda kapsamlı bir programın da habercisi. 2025 yılı boyunca bölgede 50’nin üzerinde etkinlik planlanıyor. Zeytinyağı rotaları, şarap bağı turları, geleneksel tarif atölyeleri ve Michelin şeflerinin rehberliğinde yaratıcı tadım menüleri... Amaç, gastronomiyi sadece tabakta değil, bölgenin tarım politikası, eğitim altyapısı ve sürdürülebilirlik vizyonu ile birlikte anlatmak. Katalan hükümeti bu süreci gastronomi yoluyla ekonomik ve kültürel kalkınma fırsatı olarak değerlendiriyor. 15 milyon Euro’luk bütçeyle desteklenen bu program, gastronomi turizmine yapısal bir katkı sunmayı hedefliyor. Katalonya mutfağının başarısı yalnızca teknik beceriyle değil, köklü bir anlatıyla da besleniyor. 14. yüzyıldan kalma Llibre de Sent Soví, Batı Avrupa’nın en eski yemek kitaplarından biri. Bu tarihsel arka plan, Ferran Adrià’nın ElBulli’de başlattığı moleküler devrimle birleştiğinde, Katalonya dünya mutfağının yenilik laboratuvarına dönüştü. Roca kardeşlerin hikâyeyi tabakta yeniden kuran yaklaşımı ya da Disfrutar gibi restoranların deneysel mutfağı, işte bu geçmişin üzerine inşa ediliyor. Bugün bölgede 62 restoran, toplam 77 Michelin yıldızı taşıyor. Girona’daki El Celler de Can Roca, Barselona’daki Lasarte ve Disfrutar, dünyanın en iyi restoranları listesinde yer alıyor. Ancak Katalonya mutfağı yalnızca bu üst düzey örneklerle sınırlı değil. Mahalle pazarlarında satılan yerel peynirler, deniz kenarındaki chiringuito’larda servis edilen taze deniz mahsulleri, hatta Lleida’daki salyangoz festivali gibi halktan gelen lezzetler de bu anlatının parçası.

2025 programının önemli bir ayağı da sürdürülebilirlik. Yerel üretimin teşvik edilmesi, çiftçiliğin desteklenmesi, su kaynaklarının korunması ve atık yönetimi gibi konular, gastronominin artık sadece turistik bir deneyim değil, toplumsal bir sorumluluk alanı olduğunu da hatırlatıyor. Tüm bu unsurlar bir araya geldiğinde, Katalonya yaşayan bir mutfak kültürüne dönüşüyor. 2025, bu kültürün sadece sergilendiği değil, yerinde deneyimlendiği bir yıl olacak. Çünkü Katalonya mutfağı sadece damağa değil, hafızaya da hitap ediyor. Ve bazen en kalıcı iz, tabakta değil; tabaktan doğan hikâyede kalıyor.