TASLAR

M

odern gemologlar taşların değerini belirlemek için dört kıstasa bakar: berraklık, kesim, renk ve karat. Bunların tümü bir araya geldiğinde taşın satış fiyatını belirler. Her ne kadar değerli taş denildiğinde aklımıza ilk gelen elmas, yakut ya da safir olsa da dünyada adı sık anılmayan birçok nadir taş var. İşte insanlık tarihi kadar eski, arzu nesneleri kıymetli ve nadir taşlardan bazıları…

Taaffeit
Mor ve pembe tonlarının yanı sıra kırmızı, kahverengi ve mavi tonlarda görülebilen taaffeit tamamen tesadüf eseri keşfedilmiş. Avusturyalıİrlandalı gemolog Kont Edward Charles Richard Taaffe, ucuz spineller olduğunu varsaydığı bir paket taşı satın almış. Ancak taşları incelediğinde içlerinden birinin diğerlerinden daha zengin bir renk tonuna sahip olduğunu, üstelik ışığı da diğerlerinden daha farklı yansıttığını fark etmiş. Farklılığını ortaya koyan taaffeit, kâşifinin adını taşıyor. Karat başına fiyatı 35 bin dolardan başlayan bu altıgen kristal Sri Lanka ve Tanzanya’da bulunuyor.

Tanzait
Dünyada bu taşın bulunduğu tek bir alan olduğu söyleniyor ve yine bilindiğine göre diğerlerine göre çok daha yakın bir zamana tarihli. 1967’de bir Masai kabilesi, Tanzanya’nın kuzey bölgesinde renkleri mordan maviye dönen parlak, yarı saydam bir kristal yığını keşfeder. Hemen ardından dünyaca ünlü marka Tiffany & Co. bu mücevherin değerini fark eder ve menşei ülkesine saygı göstererek ona bir isim verir: tanzait. Farklı açılardan bakıldığında üç rengi de net olarak içinde barındıran birkaç kristalden biri olsa da onu değerli kılan güzelliği değil, nadir oluşudur.

Kraliyet Demantoidi
Kraliyet demantoidi zümrüde benzerliğiyle bilinir, ancak ondan farklı olarak yeşil rengini krom içeriğinden alır. Cilasının elmas gibi ışıltı vermesinden ötürü adı Almancada elmas anlamına gelen demant kelimesinden türetilmiş. Kraliyet demantoidi ilk olarak 1868’de Rusya’da II. Aleksandr’ın saltanatının tekelindedir. Rus aristokrasisinin her zaman gözbebeği olan taş, birçok Fabergé başyapıtında da tercih edilen mücevher haline gelir.

Alexandrit
Onu inanılmaz renk değiştirme yeteneği nedeniyle “gündüz zümrüt, gece yakut” olarak adlandıranlar haksız sayılmaz. Alexandrit kimyasal bileşimi yüzünden doğal ışıkta yeşim tonlarında görünürken spotların altında kırmızıdan mora kadar değişen renklerle kendini gösterebiliyor. İsmini anlaşıldığı üzere Çar Alexander’dan alan taş, şimdilerde tükenen Rus rezervlerinde keşfedilmiş. Bugünse Brezilya’da birkaç küçük madende bulunduğu söyleniyor. Değeri karat başına 15 bin dolara kadar çıkabiliyor.

Mavi Garnet
Mavi garnet, umbalit garnetin son derece nadir, tartışmasız muhteşem ve ayırt edici bir çeşididir. Kısa süre önce Tanzanya’nın ünlü Umba Nehri Vadisi’nde keşfedildi ve garnetlerde nadir görülen mavi rengiyle bu adı aldı. Garnetler neredeyse 5 bin yıldır süsleme için kullanılıyor. Ancak mavi garnet Tanzanya’da hızla tükenmeye yüz tutacak küçük bir bölgeden çıkıyor. Bu da onu ender güzelliğe sahip nadir bir taş yapıyor.